Szałwia lekarska

Nazwa salvia pochodzi od łacińskiego słowa „salvare”, co oznacza leczyć, zbawiać, ratować.

Ze względu na różnorodność związków czynnych liście szałwii są jednym z najbardziej wszechstronnych i najczęściej stosowanych leków roślinnych.

Szałwia lekarska

Jest jedną z ważniejszych uprawnych roślin zielarskich o wielokierunkowym zastosowaniu leczniczym, kulinarnym i kosmetycznym.

W starożytności była symbolem zdrowia i długowieczności. Egipcjanie dodawali ją do pokarmów, by zwiększyć liczebność populacji po epidemiach. Starożytni Rzymianie uważali ją za świętą, miała strzec ich zdrowia i cnót domowych. Grecy i Rzymianie stosowali ją naproblemy ze wzrokiem, utratę pamięci oraz ukąszenia węża.

W średniowieczu stosowano ją jako lek na przeziębienia, gorączkę, choroby wątroby i zaparcia.

Charakterystyka szałwii

Szałwia jest rośliną wieloletnią. Szałwia pochodzi z Basenu Morza Śródziemnego, od kilku już wieków jest uprawiana w Polsce. Jest to roślina wieloletnia, dochodząca od 30 do 70 cm. Zakwita w drugim roku życia w maju i czerwcu, a w sierpniu wydaje owoce. Jest to krzewina o filcowanych, pokładających się pędach. Liście ma szare, kosmate, a kwiaty fiołkowe, czasem białe zebrane w szczytowe niby-okółki.

Jest rośliną delikatną. Uprawy wymagają starannej ochrony przed mrozami, osłoniętego i słonecznego stanowiska oraz wilgotnej i zasobnej w wapń gleby.

Do celów leczniczych wykorzystywane są liście szałwii. Już w pierwszym roku życia rośliny można zebrać 1/3 liści. W drugim roku ścina się pędy w początkowym okresie kwitnienia, kiedy zawierają najwięcej olejku eterycznego. Liście suszy się w miejscach ocienionych, przewiewnych, w temperaturze do 35 stopni C.

Substancje lecznicze

Główne związki rośliny to garbniki pirokatechionowe (3-7%), kwasy wielofenolowe, olejek eteryczny (tujon, cyneol, kamfora, pinen), sapogeniny trójterpenowe, związek goryczowy pikrosalwina, nieokreślony związek estrogeny, prowitamina A, witamina PP, B, C, sole mineralne.

Działanie

W doświadczeniach wykazano, że liście szałwii mają działanie przeciwpotne, przeciwzapalne, żołądkowe, dezynfekujące, oraz przeciwcukrzycowe.

  • przeciwpotne

Działanie przeciwpotne występuje szybko, maksimum osiąga po 2–3 godzinach i trwa 3 dni.

Wyciągi z surowca podaje się w nadmiernej potliwości różnego pochodzenia, np. potliwości w stanach gorączkowych, w nadczynności tarczycy, również potliwości na tle zaburzeń nerwicowych.

  • przeciwzapalne

Działanie przeciwzapalne szałwia wykazuje po podaniu doustnym i po zastosowaniu zewnętrznym.

  • przeciwbakteryjne

Hamuje też wzrost drobnoustrojów Gram–dodatnich i antybiotykoopornych, w mniejszym stopniu Gram–ujemnych, unieczynnia toksyny bakteryjne.

  • na dolny układ pokarmowy

Zmniejsza przepuszczalność ścian naczyń włosowatych i hamuje drobne krwawienia w przewodzie pokarmowym, pobudza wydzielanie soku żołądkowego i działa wiatropędnie, zarówno u dzieci jak i u osób dorosłych.

Jest korzystna w leczeniu chorób wątroby przebiegających z upośledzonym wytwarzaniem żółci lub po toksycznym uszkodzeniu wątroby.

Pod wpływem szałwii zostają przywrócone naturalne ruchy perystaltyczne okrężnicy i czynność skurczowa jelit, poprawia się trawienie i przyswajanie składników pokarmowych.

Ponadto stwierdzono, że wyciągi z szałwii obniżają nieznacznie poziom cukru we krwi i mają praktyczne znaczenie w leczeniu lekkich początkowych przypadków cukrzycy. Jest to jednak działanie słabe i jedynie uzupełnia działanie innych leków przeciwcukrzycowych.

Również w stanach nieżytowych i zapalanych w przewodzie pokarmowym, zwłaszcza, gdy przebiegają z nadmierną fermentacją, niedoborem soków trawiennych, z przekrwieniem błon śluzowych, stanem skurczowym i niezbyt obfitym krwawieniem. Pomocniczo, szałwię stosuje się jako składnik mieszanek ziołowych stosowanych w uszkodzeniach wątroby przez endogenne toksyny i chemioterapeutyki oraz w mieszankach przeciwcukrzycowych.

  • na górny układ pokarmowy

Zewnętrznie stosuje się w zapaleniu jamy ustnej, gardła, anginie, ropnym zapaleniu dziąseł, jest najbardziej znana właśnie do tego typu zastosowań.

  • na skórę

Stosuje się ją także przy zapaleniu skóry, czyrakach, ropniach, oparzeniach I stopnia, oraz trudno gojących się ranach w postaci okładów.

  • na grzybice

Jest skuteczna w leczeniu grzybic.

  • kosmetyczne

Działa tonizująco.

 

Przeciwwskazania

  • Długotrwałe picie dużych ilości naparów z szałwii może wywołać działania niepożądane takie jak: nudności, wymioty, otępienie.
  • Choć nie ma badań potwierdzających działanie poronne nie zaleca się stosowania wewnętrznie kobietom w ciąży.
  • Stosowanie naparu z szałwii powoduje zmniejszenie laktacji, nie jest polecany kobietom karmiącym.
  • Nie poleca się stosowania naparów w ostrym nieżycie żołądka.
  • Wśród przeciwwskazań do stosowania szałwii wymienia się także nowotwory pobudzane przez hormony estrogenne.

Gdzie kupić szałwię?

Szałwia lekarska jest w Polce bardzo popularnym ziołem. Znajdziemy ją w niemal każdej aptece, sklepie zielarskim, a nawet w wielu sklepach spożywczych. Możemy ją także zamówić w zielarskich sklepach internetowych, np. krainaziol.pl (cena około 19zł / 100 g).

Przepisy

Napar szałwiowy:

1 łyżkę rozdrobnionych liści szałwi zalać szklanką wrzącej wody i zaparzać pod przykryciem 15 min.

Przecedzić.

Stosowanie:

Pić trzy razy dziennie po pół szklanki w nieżycie żołądka i jelit, w zaburzeniach trawiennych jak bóle brzucha, także w nieżytach górnych dróg oddechowych i nadmiernym poceniu się.

Zewnętrzny napar stosuję się do płukania w stanach zapalnych jamy ustnej, gardła i dziąseł, przy anginie, w pleśniawkach i zapaleniu migdałków.

Okłady z naparu stosuję się na trudno gojące rany, owrzodzenia, oparzenia, odmrożenia, również przy użądleniu przez pszczoły i osy, także do obmywania zewnętrznych narządów płciowych w postaci tamponów dopochwowych oraz do irygacji ( po rozcięczeniu  z wodą).

Kąpiel ziołowa:

5 łyżek szałwii należy zalać 1 litrem wrzącej wody.

Parzyć pod przykryciem 15 minut.

Przecedzić.

Wlać napar do kąpieli.

Stosowanie:

Stosuje się w chorobie reumatycznej i schorzeniach skóry np. egzemie, świądzie, oparzeniu stosuje się kąpiele ziołowe w naparze z szałwii.

 

Szałwia lekarska Szałwia lekarska

Zastosowanie w leczeniu

  • zaburzenia trawienne
  • ból brzucha
  • kolki
  • nieżyty górnych dróg oddechowych
  • stany nieżytowe i zapalane w przewodzie pokarmowym
  • zapalenie jamy ustnej
  • zapalenie gardła
  • zapalenie dziąseł
  • pleśniawki
  • zapalenie migdałków
  • odmrożenia
  • użądlenia przez pszczoły, osy
  • nadmierna potliwość
  • angina
  • ropne zapalenie dziąseł
  • zapalenie skóry
  • czyraki
  • ropnie, oparzenia I stopnia
  • grzybice
  • Działa tonizująco

 



Podobne

Dziurawiec zwyczajny - złoto rośnie na ugorach
zastosowanie: niepokoje, depresje, stres

Len - nasiona lnu osłaniają przewód pokarmowy, walczą z zaparciami
zastosowanie: choroba wrzodowa, zaburzenia trawienne, zaparcia

Najnowsze

Jeżyna fałdowana - na układ trawienny i skórę
Glistnik jaskółcze ziele - naturalny sposób na kurzajki
Prawoślaz - ziola na łagodzenie kaszlu i podrażnień w zasięgu ręki