Estragon

Estragon

Estragon zwany bylicą dragankiem lub bylicą estragon należy do gatunku roślin z rodziny astrowatych. Estragon w XIX wieku nazywano wężowcem lub wężowym zielem. Zioło to wówczas rzeczywiście stosowano na ukąszenia węży, ale wydaje się, że to jego rozgałęzione korzenie, wijące się jak wąż były powodem, że tak nazwano tą roślinę. Łacińska nazwa "Artemisia dracunculus" pochodzi od imienia greckiej bogini przyrody, Artemidy, a "draco", to po łacinie wąż lub smok.

Ojczyzną estragonu są tereny nad brzegami rzek syberyjskich i obszary Ameryki Północnej. Estragon rozprzestrzenił się też w Europie. Można go spotkać przy polnych drogach, starych opuszczonych domostwach, w zaroślach. Obecnie uprawia się go w wielu krajach Europy, takich jak: Hiszpania, Włochy, Francja, Bułgaria. Powszechnie jest też uprawiany w Azji i Ameryce. Estragon jest bardzo pożyteczną rośliną przyprawową i leczniczą. Szczególnie upodobali go sobie Francuzi i Niemcy, ale jest znany i ceniony także przez Arabów, Turków, mieszkańców Kaukazu, a także w Polsce. We Francji estragon uważany jest za króla przypraw.

Charakterystyka estragonu

Jest to wieloletnia bylina o częściowo zdrewniałej łodydze, lekko zwisających, wąskich, lancetowatych liściach. Niewielkie kwiaty estragonu w kolorze zielonkawo - żółtym są kuliste. Czasami tylko w pełni rozkwitają, najczęściej pozostają nierozwinięte. Roślina osiąga wysokość do 60 cm. Nie lubi zbyt dużo wilgoci, więc aby przesadzić roślinę, należy ukorzenione odnóżki posadzić na niewielkich wzniesieniach w ogródku lub po prostu w doniczkach i podlewać z umiarem. Ziele można zrywać przez cały okres wegetacji, tylko trzeba uważać, żeby jednorazowo nie ściąć za dużo listków i nie uszkodzić rośliny. Najlepszym okresem do zbioru są miesiące: lipiec i sierpień. Ziele należy suszyć powiązane w pęczki w zacienionych i przewiewnych miejscach. Oczywiście najwięcej cennych właściwości mają świeżo zerwane listki, rozdrobnione tuż przed spożyciem.

Substancje lecznicze

Jako surowca do celów leczniczych używa się gałązek wraz z liśćmi i korzeni estragonu. Ziele zawiera: od ok. 0,25% do 1% olejku estragonowego, fitosterole, garbniki, kumaryny, flawonoidy, gorycze.

Działanie estragonu

Estragon jest źródłem wielu witamin, zawiera m.in prowitaminę A i większe ilości witaminy C. Jest środkiem o działaniu uspokajającym, żółciopędnym, poprawiającym trawienie i rozkurczowym. Napary z tego ziela można stosować przy nieżycie przewodu pokarmowego i nerwicy żołądka. Bylica estragon posiada też właściwości grzybobójcze, antybakteryjne i pomaga zwalczyć niektóre pasożyty. Przeciwdziała wzdęciom, skurczom jelit i refluksowi. Nalewka na estragonie działa wykrztuśnie, co ma duże znaczenie w stanach zapalnych dróg oddechowych.

Na szczególną uwagę zasługuje ocet estragonowy. Pomaga w wielu problemach zdrowotnych. Sporządza się go w bardzo prosty sposób. Wystarczy do słoja z octem winnym, jabłkowym lub nawet zwykłym, spirytusowym, włożyć kilka świeżych gałązek estragonu i wycisnąć trochę soku z cytryny. Szczelnie zakręcić słój i co jakiś czas nim wstrząsnąć. Po 10 dniach przecedzić i odpowiednio używać:

• po rozcieńczeniu 1 łyżki octu z 1 szklanką wody możemy płukać jamę ustną i gardło. Taka płukanka przynosi ulgę w stanach zapalnych gardła, dziąseł, aftach, grzybicach. Jest też dobrym środkiem do przemywania skóry przy łojotoku, grzybicy, trądziku, zakażeniach bakteryjnych.
• wypić 1 łyżeczkę dziennie octu estragonowego na poprawienie trawienia, pozbycie się uporczywych zaparć, grzybów i niektórych pasożytów układu pokarmowego.
• aby włosy były piękne i błyszczące należy po umyciu wypłukać je w occie estragonowym, tylko trzeba go rozcieńczyć. W tym celu do 1 litra wody wlewamy 1 łyżkę octu. Taka płukanka likwiduje również łupież i poprawia ukrwienie skóry głowy.
• aby zmniejszyć ból i obrzęk stawów przy reumatyzmie i artretyzmie należy nacierać octem estragonowym lub olejkiem estragonowym chorobowo zmienione miejsca. Nacieranie skóry poprawia też krążenie krwi.

Estragon w kuchni

Smakiem i aromatem estragon przypomina trochę anyż. Jednak jest bardziej wyrazisty i dlatego trzeba go używać z umiarem. Ze względu na smak jest dobrym środkiem, którym można zastąpić sól. Szczególnie bylicę estragon poleca się ludziom na diecie bezsolnej. Zapach estragonu uwalnia się bardzo szybko, więc należy go dodawać pod koniec gotowania potrawy, aby jego aromat nie ulotnił się. Estragon dodaje się do dań rybnych, owoców morza, omletów, gotowanych i duszonych warzyw, pieczeni z: wieprzowiny, wołowiny, cielęciny, drobiu. Świeże liście estragonu używa się do sałatek jarzynowych, zielonych sałat, surówek, pizzy, serów, a sproszkowane suche ziele do zup, sosów, ketchupu. Do kiszenia ogórków i kapusty możemy również dodać trochę estragonu. Przetwory nabiorą wyjątkowego smaku i zapachu.

Ocet estragonowy możemy wykorzystywać do przyprawiania galaretek mięsnych, barszczu, majonezu oraz do marynowania grzybów, warzyw, ryb.

W przemyśle spożywczym z dodatkiem estragonu produkuje się sosy, takie jak: sos holenderski, tatarski, sosy do sałatek, sosy Bearnaise. Estragon jest istotnym składnikiem masła estragonowego oraz francuskiej musztardy Dijon. Estragon wchodzi w skład ziół prowansalskich, buquet garni oraz mieszanek ziołowych.