Jest to wieloletnia roślina z rodziny różowatych. Pochodzi z Azji. Jej łacińska nazwa "Cydonia" wywodzi się od miasta leżącego na Krecie, gdzie kiedyś pigwa była powszechnie uprawiana. Starożytni Grecy owoce pigwy uważali za afrodyzjak i poświęcili je bogini miłości, Afrodycie.
W Polsce sadzi się pigwę dla jej właściwości ozdobnych oraz leczniczych. Duże krzewy lub drzewa o różowych lub białych kwiatach, które na przełomie maja i czerwca pięknie kwitną, rodzą ładne, aromatyczne owoce. Lecz niestety bardzo twarde, ale zawierające mnóstwo witamin i minerałów niezbędnych dla naszego organizmu i mające szerokie zastosowanie w kuchni.
Pigwa to duży wieloletni krzew lub drzewo. W naszej strefie klimatycznej dorasta do ok. 3 m, a w cieplejszym klimacie do 5 m. W optymalnie sprzyjających warunkach nawet do 8 m. Kwitnące kwiaty o białej lub różowej barwie charakteryzują się pięknym zapachem. Owocem pigwy są dość duże, tzw. owoce jabłkowate o średnicy ok. 6 cm. W zależności od odmiany mogą przypominać jabłko lub gruszkę i mogą być większe. Dojrzewają późną jesienią. Miąższ ich jest twardy z dużą ilością komórek kamiennych nie nadających się do jedzenia. W nowszych odmianach owoce są większe, smaczniejsze i mniej twarde.
Ponadto w jednym, przeciętnym owocu pigwy (92 g) znajdziemy:
Pigwa wzmacnia odporność organizmu, regeneruje wątrobę, wpływa korzystnie na układ pokarmowy, wzmaga apetyt, przeciwdziała wymiotom, biegunce i wzdęciom. Jest skuteczna także w leczeniu grypy i przeziębień. Pektyny w stanie surowym, w które bardzo bogata jest pigwa, polecane są w profilaktyce nowotworów. Pektyny pomagają usunąć z organizmu metale ciężkie i toksyny. Obniżają również poziom cholesterolu i poziom cukru. Ze wszystkich owoców, to właśnie pigwa zawiera najwięcej pektyn. Owoce pigwy są cenione również za to, że jako nieliczne nie przyswajają zanieczyszczeń ze środowiska. Gdyby nie były tak twarde i cierpkie w smaku byłoby to idealne lekarstwo i pożywienie.
Właściwości lecznicze mają nie tylko owoce, ale i nasiona. Nasiona zawierają w zarodku niewielką ilość nitrylozydu amygdaliny. Wyciągi z nasion są stosowane jako środek lekko przeczyszczający, przy nieżytach żołądka i jelit, a zewnętrznie jako okłady w stanach zapalnych skóry, do płukania jamy ustnej i gardła, jako okłady na zapalenie spojówek.
Owoców nie poleca się spożywać w stanie surowym, bo są twarde, cierpkie i kwaśne, lecz nadają się na różne przetwory i jako dodatek do innych owoców. W połączeniu z innymi owocami nadają przetworom lekko kwaśny, wyrazisty smak. Ze względu na dużą zawartość pektyn owoce pigwy mogą służyć do żelowania konfitur. Z pigwy można zrobić galaretkę, marmoladę, dżem, nalewkę, sok. Można też dodać do herbaty, kiszonej kapusty, marynat do mięs, do placków ziemniaczanych, ciast owocowych.
Świeży sok z pigwy zmieszany w równych proporcjach z miodem pszczelim zażywany po 2 łyżeczki trzy razy dziennie pobudza apetyt.
Ze względu na podobną nazwę pigwa bardzo często jest mylona z pigwowcem.
Jest to popularny w Polsce krzew kolczasty z rodziny różowatych. Najczęściej uprawianym gatunkiem pigwowca jest: pigwowiec japoński, pośredni i okazały. Jego piękne kwiaty zakwitają na przełomie kwietnia i maja. W zależności od odmiany mają różne barwy: pomarańczowe, pomarańczowo - czerwone, łososioworóżowe, czerwone. Owoce, to małe, twarde jabłuszka, bardzo, bardzo kwaśne. Kilkakrotnie bardziej niż cytryny. Nazywane są nawet "polskimi cytrynami". Niedojrzałe, wyglądem przypominają jeszcze zielone orzechy włoskie. Dojrzewają w październiku i wówczas są koloru jasnożółtego, czasami z niewielkimi czerwonymi kropkami. Najlepiej zrywać je po pierwszych przymrozkach, bo wtedy są najsmaczniejsze i najbardziej nadają się na przetwory.
Owoce zarówno pigwy i pigwowca nie nadają się do jedzenia zaraz po zerwaniu, ale są doskonałe do wszelkich przetworów. Różnią się wielkością, smakiem i wyglądem, ale mają zupełnie podobne właściwości, a przede wszystkim charakteryzuje je bogactwo w witaminę C.
Owoce pigwy przekroić na pół, wyjąć gniazda nasienne i pokroić w cienkie półtalarki. Ułożyć w słoiku, przesypując warstwami cukru. Słoik zakręcić i wstrząsnąć. Przechowywać w lodówce. Pigwa puści sok bogaty w witaminę C, bardzo aromatyczny, idealny dodatek do herbatki na zimne jesienne i zimowe dni.
Oczyszczone plastry owoców smażyć w syropie (miód + cukier). Gotować aż będą miękkie. Włożyć do słoików, wlać kilka kropel rumu, zakręcić i pasteryzować. Konfitura polecana przy suchym kaszlu, grypie i przeziębieniach.
1 łyżkę nasion pigwy zalać 1 szklanką gorącej wody. Odstawić na co najmniej 3 godziny, potem przecedzić. Pić po pół szklanki co 3 godziny przy zapaleniu krtani i gardła, chrypce, kaszlu, nieżycie żołądka i jelit. Stosować jako okłady na suchą skórę, na podrażnienia błon śluzowych, na zapalenie spojówek.
Gniazda nasienne z pigwy ( ok. 2 łyżki ) zalac szklanką ciepłej wody. Macerować kilka godzin. Odcedzić. Macerat służy do przemywania ran i okładów.
Skórkę z pigwy zalać alkoholem i macerować przez 25 dni. Po rozcieńczeniu przemywać twarz.