Pieprz jest rośliną z rodziny pieprzowatych. Pochodzi z terenów Azji. Do czasów średniowiecza dla Europejczyków pieprz był trudno dostępny. Ze względu na znaczne odległości do "krainy, gdzie pieprz rośnie", na przyprawianie pieprzem mogli pozwolić sobie tylko nieliczni. Dopiero po odkryciu drogi morskiej do Indii, przyprawa ta znalazła się na stołach nie tylko biskupów i magnatów.
Znanych jest około 700 gatunków pieprzu, ale najbardziej popularny jest pieprz czarny. Uprawiany jest przede wszystkim na obszarach klimatu równikowego i zwrotnikowego. Głównymi producentami pieprzu są Indie, Malezja, Indonezja i Brazylia.
Czarny pieprz to wieloletnia roślina zielna (pnącze), wijąca się na wysokich tyczkach na wielkich plantacjach. Wysokość pnączy dochodzi do 15m. Jest to roślina o drobnych, białych kwiatkach zebranych w długie, zwisające kwiatostany. Ciemnozielone liście o różnej wielkości przybierają kształty od lancetowatego do sercowatego. Owocem są pestkowce lub jagody. W naszej kuchni najczęściej jest używany pieprz czarny, ale także biały i zielony. Są to owoce tej samej rośliny, tylko zbierane w różnych stadiach dojrzałości i poddawane specjalnym obróbkom.
Niektóre gatunki pieprzu to drzewa lub krzewy.
W czarnym pieprzu znajduje się alkaloid o nazwie piperyna. Właśnie ta substancja nadaje wyrazisty, ostry smak tym owocom. Pieprz ponadto zawiera: tłuszcze, wapń, białko, magnez, żelazo.
Do wielu potraw pieprz jest niezbędną przyprawą. Dodatek pieprzu, nie tylko wzbogaca smak, ale sprzyja trawieniu. Działa też moczopędnie. W zasadzie właściwości leczniczych pieprz ma bez liku. Między innymi pobudza wydzielanie soków trawiennych, wspomaga ukrwienie tkanek, dezynfekuje i działa lekko przeczyszczająco. Ma również działanie przeciwzapalne, wzmacniające mięśni, redukujące poziom bólu. Jest silnym źródłem antyoksydantów. Piperyna zawarta w pieprzu wpływa na lepsze wchłanianie przez organizm selenu, witamin z grupy B i beta-karotenu. Wykazuje delikatne działanie antydepresyjne, nasila spalanie kwasów tłuszczowych i zwiększa wydatkowanie energii.
Pieprz jest tak uniwersalną przyprawą, że można go dodawać niemal do wszystkich potraw. Nawet szczyptę do niektórych deserów. Każda zupa przyprawiona pieprzem pod koniec gotowania, dopiero nabiera swoistego smaku (jeżeli używamy całe ziarna, to wkładamy na początku gotowania). Potrawy, które uważamy za ciężkostrawne, np. kapusta, grochówka, surówki jarzynowe, nie przysporzą nam problemów trawiennych, gdy dodamy odrobinę pieprzu. Doprawiamy nim jajka, galaretki, ryby, sosy, sery, a do pieczeni z wieprzowiny, wołowiny, baraniny i z innych mięs jest wprost niezastąpiony.
Pieprz i inne przyprawy trawienne żołądek przyjmuje bez sensacji i łatwiej trawi, a w dalszych odcinkach przewodu pokarmowego potrawa nie jest przyczyną wzdęć, biegunek, zaparć czy innych dolegliwości. Niektórzy są zdania, że pieprz jest szkodliwy, ale gdyby tak było, to wszyscy Turcy musieliby wymierać na jakąś dziwną "chorobę pieprzową". Ich kuchnia jest naprawdę ostra, smaczna i...zdrowa.
Zaleca się zachować umiar w stosowaniu pieprzu osobom z chorobami nerek i z podrażnieniami żołądka.