Pięciornik

Pięciornik kurze ziele - ulga w bólach dziąseł i gardła

Charakterystyka pięciornika

Pięciornik kurze ziele występuje na obszarze prawie całej półkuli północnej. Jest łatwy w uprawie, rośnie szybko. Spotyka się go w zaroślach, na torfowiskach i wilgotnych łąkach. Lubi glebę pulchną i zasobną. Surowcem zielarskiem jest kłącze zebrane jesienią lub wczesną wiosną. Oczyszcza się z korzonków i z ziemi, przepłukuje, kroi i suszy w cieniu, przewiewie i w temperaturze 50 st. C.

Substancje lecznicze

W surowcu występuje od 17 do 25% garbników katechinowych i pirogarolowych (agrimonina), w niewielkich ilościach również galotaniny, wolny kwas elagowy oraz związki triterpenowe (tormentol). W czasie przechowywania garbniki przechodzą w czerwonobrunatno zabarwione flobafeny, skutkiem czego zmienia się wartość surowca.

Działanie

Kłącze zawiera garbniki o dużym stężeniu, kwas trójterpenowy i chinowowy, glukozydy, związki żywiczne, woskowe i inne substancje. Kurze ziele jest typowym lekiem garbnikowym, o bardzo silnym działaniu ściągającym, przeciwkrwotocznym i przeciwbiegunkowym. Skondensowane składniki tego surowca działają wyraźnie przeciwbakteryjnie, słabo przeciwwirusowo, przeciwdziałając także powstawaniu stanów zapalnych.

Ma zastosowanie jako lek przeciwbiegunkowy, przy nieżytach przewodu pokarmowego, w przypadkach nieznacznego krwawienia wewnętrznego, w krwawych wymiotach i zakażeniu bakteryjnym. Wewnętrznie przyjmuje się w postaci sproszkowanego kłącza (od 0,5 do 3 g) głównie jako lek przeciwbiegunkowy.

Przy pozostałych schorzeniach w postaci naparu: jedna łyżka rozdrobnionego korzenia na 1,5 szklanki wrzątku. Odstawić na 15-20 minut, następnie przecedzić i zażywać po 1-2 łyżki kilka razy dziennie.

Zewnętrznie pięciornik stosuje się do płukania w zapaleniu dziąseł, jamy ustnej i gardła oraz do pędzlowania i płukanek w pryszczykowym zapaleniu jamy ustnej, jak również do okładów i kompresów na owrzodzenia, czyraki, obrażenia skórne w postaci odwaru: 15-20 g surowca zalać 1 szklanką wody, gotować 15 minut. Odstawić do ostudzenia, odcedzić i stosować tylko zewnętrznie do okładów i pędzlowania. Bez rozcieńczenia.

Do płukanek można użyć roztworu: 10 kropli nalewki na 1/4 szklanki letniej wody.
Zmielone kłącze wchodzi w skład proszku do zębów.

Dawniej kłącze pięciornika było używane do garbowania i barwienia skór.

Przeciwwskazania

Ze względu na brak danych stosowanie pieciornika i preparatów z pięciornika nie jest zalecane dzieciom, kobietom w ciązy oraz kobietom karmiącym.